Vaccin - Sản phẩm vĩ đại của trí não nhân loại

Trẻ được tiêm phòng tại Trạm Y tế Tân Bình, Hải Dương. Ảnh: Mai Linh Mốc dùng vaccin đáng nhớ Nhờ sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ sản xuất vaccin và những tiến bộ vượt bậc trong việc nâng cao chất lượng, tính an toàn, hiệu quả và tiện ích trong dùng mà việc dùng vaccin ngày một trở nên phổ cập trên toàn thế giới. (Xem 2 bảng bên) Kể từ năm 1977, khi mới hình thành Chương trình TCMR, tỷ lệ trẻ thơ được tiêm chủng trên toàn cầu chỉ đạt khoảng 5% thì đến năm 2011, tỷ lệ này ở mức trên 85% với hàng trăm triệu trẻ thơ và đàn bà được tiêm chủng. Đây là thành công to lớn của cộng đồng quốc tế trong săn sóc và bảo vệ sức khỏe cộng đồng. Tỷ lệ tiêm chủng đầy đủ các loại vaccin của Việt Nam luôn đạt trên 90% kể từ năm 1993. Mỗi năm, hàng triệu trẻ nít được tiêm chủng đầy đủ 6 loại vaccin căn bản, vaccin viêm gan B, viêm não Nhật Bản và gần đây là vaccin Hib, hàng triệu đàn bà có thai và nữ giới 15-35 tuổi được tiêm phòng vaccin uốn ván. Thành quả vĩ đại Nhờ có vaccin, con người đã tính sổ vĩnh viễn những bệnh hiểm nghèo như đậu mùa và sắp tới là bại. Đã loại trừ được nhiều bệnh tại nhiều vùng cương vực như uốn ván lọt lòng, sởi, các bệnh lây truyền khác giảm mạnh cả số mắc lẫn số chết trên khuôn khổ toàn cầu. Rõ ràng, sử dụng vaccin là biện pháp vô cùng hiệu quả trong bảo vệ sức khỏe cộng đồng. Thế giới chứng kiến kỷ nguyên kỳ diệu con người chế ngự các bệnh lây nhiễm phổ quát và hiểm một cách thành công. Ước tính nhờ tiêm chủng, mỗi năm cứu sống 3 triệu trẻ mỏ và 750.000 trẻ thoát khỏi tàn tật do các bệnh lây. Vaccin không chỉ là biện pháp bảo vệ sức khỏe hiệu quả nhất mà còn mang lại lợi ích kinh tế và xã hội to lớn. Những nghiên cứu ở Mỹ và một số nước cho thấy 1 đô-la Mỹ đầu tư cho vaccin tê liệt tiện tặn được 3,4 đô-la chi phí y tế trực tiếp và 2,7 đô-la tổn phí xã hội gián tiếp. Với 1 đô-la đầu tư cho vaccin sởi sẽ làm giảm được 10,3 đô-la tổn phí y tế trực tiếp và 3,2 đô-la phí tổn từng lớp gián tiếp... Tại Việt Nam, Chương trình Tiêm chủng mở mang được triển khai trong toàn quốc từ năm 1985 và đã thu được những Thành quả to lớn. Việt Nam đã thanh toán được bệnh đậu mùa cùng với toàn cầu vào thập kỷ 70 của thế kỷ trước; thanh toán được bệnh liệt vào năm 2000 và loại trừ được bệnh uốn ván lọt lòng vào năm 2005. Số mắc và chết do các bệnh có vaccin bảo vệ giảm hàng trăm lần so với trước khi có vaccin. Có thể so sánh số mắc và chết do 5 bệnh lây (tê liệt, bạch hầu, ho gà, uốn ván, sởi) năm 1984 tổng số mắc 132.662, tử vong 855 thì đến năm 2012 chỉ còn mắc 727, tử vong 19. Như vậy, số mắc đã giảm đi gần 185 lần và số tử vong giảm 45 lần. Nhờ tiêm chủng, mỗi năm, hàng trăm ngàn con nít Việt Nam không mắc các bệnh lây nguy hiểm và hàng ngàn trẻ không bị chết hoặc tàn phế do bệnh tật. Tóm lại, khó có thể tìm được một mô hình coi sóc và bảo vệ sức khỏe cộng đồng nào hiệu quả hơn, bởi vậy, sử dụng vaccin trong buồng các bệnh lây truyền cần tiếp tục được xem là giải pháp ưu tiên trong các hoạt động y tế cộng đồng. Vì sức khỏe trẻ con, các bà mẹ hãy mang con đi tiêm chủng. PGS.TS. Đỗ Sỹ Hiển (Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu và tham vấn về Sức khỏe cộng đồng) Để sử dụng vaccin an toàn và hiệu quả Trong thời kì gần đây, có một số trường hợp phản ứng nặng sau sử dụng vaccin cũng như một số sai sót trong dịch vụ tiêm chủng đã gây lo âu và bức xúc cho các bậc bố mẹ khi đưa con đi tiêm chủng. Sáng ngày 24/7/2013, tại Hà Nội, liên hợp các Hội KHKTVN, Sở Y tế Hà Nội, trọng tâm Nghiên cứu và tham mưu SKCĐ kết hợp tổ chức hội thảo khoa học về “sử dụng vaccin chất lượng an toàn và hiệu quả” . Hội thảo có sự dự của gần 100 nhà khoa học từ các viện nghiên cứu, các cơ sở sản xuất, kiểm định vaccin, các bệnh viện, cán bộ quản lý ở Trung ương và Hà Nội. Các bẩm tụ họp vào các vấn đề: dùng vaccin trong công tác bảo vệ sức khỏe cộng đồng; Đảm bảo chất lượng vaccin; Công tác thực hành an toàn tiêm chủng (TC); Những giải pháp căn bản nâng cao chất lượng TC. Hội thảo đã khẳng định hiệu quả to lớn của vaccin, sinh phẩm và TCMR trong công tác bảo vệ sức khỏe cộng đồng, đặc biệt bảo vệ trẻ mỏ trong thập kỷ qua. Nhờ đó, giảm đáng kể tỷ lệ mắc và tử vong ở các bệnh có vaccin bảo vệ. Đặc biệt, công tác TC tốt đã hạn chế tối đa những vụ dịch xảy ra. Để duy trì được hiệu quả và nâng cao chất lượng, an toàn và hiệu quả TC, các chuyên gia đã đưa ra các kiến nghị: Cần quan hoài và đầu tư hơn nữa cho chương trình TCMR, tăng cường công tác đảm bảo an toàn TC, xây dựng quy trình nghiêm nhặt tại cơ sở thực hiện TC, nâng cao trách nhiệm của ba má...; Tăng cường công tác giáo dục truyền thông những kiến thức căn bản về ích lợi, tác dụng của việc TC; xã hội hóa công tác TC và có chế độ ưu đãi thích hợp cho cán bộ làm mướn tác TC. Mai Linh