Ngày thống nhất

Một bài hát về khát vọng hợp nhất tổ quốc. Một khát vọng mãnh liệt, bỏng cháy. Hiện giờ, 38 năm sau ngày hợp nhất, nghe lại bài Nối vòng tay lớn, tôi nhận ra một điều: Đây là bài hát hay nhất về ngày hợp nhất, và đặc biệt, nó được viết ra, hát lên khi cái ngày mà toàn dân tộc Việt Nam mong mỏi vẫn chưa tới. Đó mới là những dự cảm về ngày thống nhất. Và là những dự cảm chính xác, đầy tình cảm, đầy cảm xúc và lòng nhân ái. Có rất ít nhạc sĩ viết được những tác phẩm mang tính dự cảm như thế. Trước Trịnh Công Sơn chỉ có nhạc sĩ Văn Cao với hàng loạt tác phẩm âm nhạc viết ngay sau Cách mạng Tháng Tám và khai mạc cuộc kháng chiến chống Pháp, những bài hát về Không quân Việt Nam, Hải quân Việt Nam, bài hát Tiến về Hà Nội được viết năm 1948, trước ngày 10.10.1954 tới... 6 năm. Với Nối vòng tay lớn - bài hát hiện đã thành bài hát tập thể của thanh niên Việt Nam, ngày hợp nhất được cảm nhận tận chiều sâu thẳm của nó. Nhưng, đó vẫn là những dự cảm ngay cả khi ngày thống nhất đã tới, thực sự nước Việt Nam đã thống nhất, vậy mà lòng người Việt vẫn chưa thật hợp nhất, và những cuộc ly tán đầy số, kể cả trong đớn đau, đã diễn ra. Hàng triệu người Việt, bằng nhiều con đường khác nhau, đã ra đi và định cư ở nước ngoài. 38 năm trôi qua. Rất nhiều vết thương đã lên da non, đã thành sẹo. Lòng người Việt ở trong nước và ở nước ngoài hơn lúc nào hết cần sự hợp nhất kết đoàn một lòng, vượt trên những nỗi đau do kí vãng để lại. Nhìn thẳng vào nỗi đau ấy, tìm những con đường để kết nối lại lòng người, để đoàn kết và hòa hợp dân tộc, là việc mà mọi người Việt Nam phải làm, phải có bổn phận làm. Ngày còn chiến tranh, khi còn là một nhà báo viết cho buổi phát thanh Binh vận của Đài phát thanh Giải phóng và Đài tiếng nói Việt Nam, tôi đã có rất nhiều bài viết về chủ đề hòa giải và hòa hợp dân tộc. Thật không dễ dàng để đạt được trót những điều này. Nhưng quả thật, không có con đường nào khác ngoài con đường hòa hợp dân tộc, nếu người Việt Nam còn muốn mình là người Việt, và giang san Việt Nam hợp nhất là giang sơn chung của mình. Con đường hòa hợp dân tộc có thể còn lâu dài, còn khó khăn, cần nhiều cố, mĩ ý, quyết tâm từ hai phía, nhưng giờ đây người Việt đã biết, chỉ có “Nối vòng tay lớn” thì dân tộc mình, đất nước mình mới giữ vững được chủ quyền, mới đủ sức mạnh xây dựng, bảo vệ Tổ quốc Việt Nam. Thanh Thảo