Cần hoàn chỉnh quy trình chống tai biến sau tiêm chủng

Ảnh minh họa thực hiện Chương trình tiêm chủng mở rộng, Bộ Y tế đã ban hành và đưa vào thực hành cả một hệ thống các văn bản, đặc biệt là quyết định số 23/2008/QĐ-BYT với 12 phụ lục, quy định chi tiết chất lượng và quản lý chất lượng vaccine, từng hành vi của các nhân viên tiêm chủng, các biện pháp ứng phó với những tai biến sau tiêm chủng. Tại sao vẫn xảy ra tai biến? Đã đến lúc cần soát lại quy trình tiêm chủng. Rõ ràng còn có nhiều bất cập. Trong quờ quạng các quyết định, thông tư can dự tới tiêm chủng mở mang, đều có một quy định yêu cầu phải khám phân loại trẻ trước khi tiêm. Tuy nhiên trong thực tại, hầu hết các viên chức tiêm chủng chỉ có trình độ y tá, không đủ khả năng khám phân loại trước khi tiêm chủng. Quy định đề nghị phải phổ quát, chỉ dẫn cho người được tiêm chủng và gia đình biết lợi. Và những tai biến nếu có trước khi tiêm chủng không được thực hành trong thực tại. Chỉ riêng gian tai biến sau khi tiêm vaccine, trong quyết định số 23/2008/QĐ-BYT đã có tới 4 phụ lục chỉ dẫn, Viện trưởng Viện Vệ sinh Dịch tễ Trung ương - Chủ nhiệm Dự án TCMR nhà nước cũng đã ban hành văn bản Quy trình đáp ứng phản ứng nặng sau tiêm chủng trong Tiêm chủng mở mang. Quy trình ban hành kèm theo quyết định số 903/QĐ-VSDTTƯ ngày 17 tháng 9 năm 2012 của Viện trưởng Viện Vệ sinh Dịch tễ Trung ương. Nhưng khi coi xét, chúng tôi thấy rõ các hướng dẫn này hoàn toàn không đủ để xử lý các tai biến, đặc biệt là tai biến phổ biến nhất: sốc phản vệ sau tiêm vaccine. Cơ sở để xử lý tai biến trong quyết định 23/2008/BYT đối với sốc phản vệ là thực hiện theo Thông tư 08/1999/BYT về xử lý tai biến sốc phản vệ. Trong văn bản này, ngoài vaccine tê liệt và uốn ván có đề nghị theo dõi sau khi khi tiêm, các loại vaccine khác không có đề nghị thử phản ứng trước khi tiêm. Chỉ dẫn thực hiện phác đồ chống sốc phản vệ chỉ phù hợp với các bệnh viện lớn, tuyến tỉnh trở lên, trong khi sốc phản vệ diễn biến rất nhanh, không kịp chuyển tuyến trên. Trong các quy định này cũng không có các phác đồ riêng cho trẻ mới sinh trong 24 giờ. Kết quả trên thực tại hầu hết sốc phản vệ ở trẻ lọt lòng khi tiêm vaccine viêm gan B đều tử vong. Theo chúng tôi, cần sớm bổ sung quy định sờ soạng các vaccine tiêm, trước mắt là vaccine viêm gan B bắt phải thử phản ứng trước khi tiêm. Cần sớm nghiên cứu đề ra một phác đồ hiện đại hơn, hiệu quả hơn đối phó với sốc phản vệ thay cho phác đồ đã có gần 15 năm trước. Song song cần quy định phải có chuẩn bị tại chỗ, sẵn sàng ứng phó với sốc phản vệ trước khi thực hành tiêm chủng. Phải khẳng định nếu không bảo đảm đủ điều kiện chống tai biến, cương quyết không thực hành tiêm chủng. Chỉ có như vậy mới có thể giảm tai biến sau tiêm chủng mở rộng nói chung và tiêm vaccine viêm gan B nói riêng. Việt Trần