Thuở học sinh trên màn ảnh Việt.

Quyển vở sang trang   (Đạo diễn Nguyễn Ngọc Trung, 1976),   Chuyện của Tuấn   (đạo diễn Cao Thụy, 1976) hay   Giờ học bình thường   (đạo diễn Anh Thái, 1988) tuy cũng đề cập mối quan hệ của học sinh và các thầy cô giáo nhưng được nhìn ở giác độ phê phán cũng như ở vị thế “người lớn” nên cũng không đọng lại nhiều trong tâm não người xem

Ngoài câu chuyện tình lãng mạn với cuộc tình tay ba giữa Quang “Đông ky sốt”- Anh Phương – Bình; dàn diễn viên trẻ xuất sắc với Lê Công Tuấn Anh, Thủy Tiên, Lê Tuấn Anh, Hoàng Sơn, Phước Sang… thì lần trước nhất trên màn ảnh, cuộc sống sinh viên lại được trình diễn.

Chuyện cổ tích cho tuổi 17  là bộ phim Việt trước nhất chạm tới tâm hồn của tuổi mới lớn  Bộ phim “đáng xem” nhất thời điểm này có nhẽ chính là   Chuyện cổ tích cho tuổi 17   của đạo diễn Xuân Sơn.

Dựa trên kịch bản của nhà biên kịch Trịnh cao nhã, bộ phim là những ký ức thuần khiết, lãng mạn nhất của một cô gái của tuổi 17 tên An với những cánh thư đầy tình cảm cho Thái – một người lính chiến đấu ngoài mặt trận mà cô chưa từng họp mặt.

Gần như chỉ mượn lứa tuổi này để nói về những câu chuyện khác của sơn hà sau chiến tranh, tôn vinh hay xoáy sâu vào thân phận con người chứ chưa động đến cuộc sống, suy nghĩ, những mối quan hệ của lứa tuổi học sinh dưới mái trường

Bộ phim được trao giải thưởng của Hội Điện ảnh Việt Nam vào năm 1995 và cho tới tận thời điểm này,   12A và 4H   vẫn được coi là một trong những bộ phim truyền hình hay nhất của Việt Nam dành cho lứa tuổi mới lớn. Cảnh trong   Xin hãy tin em  của đạo diễn Đỗ Thanh Hải  Sau Bùi Thạc Chuyên, đạo diễn Đỗ Thanh Hải là người tiếp chuyện giữ ký ức đẹp cho khán giả với những bộ phim khai thác sâu về lứa tuổi sinh viên.

Ngoài “cú đúp” giải thưởng tại LHP VN lần thứ 10 thì những cảnh phim, lời thoại vẫn được nhiều thế hệ sau này nhắc đến là món quà ráo nhất dành cho   Vị đắng tình yêu. Có lẽ, để tiếp thêm vào danh sách những bộ phim tuổi học sinh đáng nhớ trên màn ảnh Việt, khán giả sẽ phải tiếp chuyện chờ đợi ở những tín hiệu sắp tới

Trổi nhất là   Vị đắng ái tình. Cảnh trong phim  Kính vạn hoa    Sau thành công của những bộ phim mang “chiều sâu”, chạm đến tâm hồn khán giả của   12A và 4H   ,   Xin hãy tin em   ,   Phía trước là bầu trời   , màn ảnh Việt bắt đầu bùng nổ phim về đề tài học đường, nhất là sau thời khắc từng lớp hóa phim ảnh.

Xin hãy tin em   (1997),   Phía trước là bầu trời   (2001) lấy bối cảnh đời sống sinh viên xoay quanh cuộc sống của Nguyệt, Thương, Nhung – những cô gái trước ngưỡng cửa vào đời hay chuyện tình yêu của Hoài “thát-chơ” với chàng sinh viên nhạc viện đã làm nên thành công cho Đỗ Thanh Hải cũng như phim truyền hình Việt về đề tài học đường. Có thể nói, ở loại thể điện ảnh, phim về tuổi học sinh ngày càng nghèo nàn cả về mặt số lượng cũng như chất lượng

Ngoài yếu tố hăng hái đó, không thể phủ nhận rằng, việc làm nhanh, làm nhiều cũng như bó hẹp trong thể loại khiến nhiều phim bị rơi vào “bề nổi”, chỉ chạm đến phần không khí của tuổi học đường chứ chưa tạo được chiều sâu, dấu ấn mạnh mẽ với khán giả.

Màn ảnh nhỏ: Số lượng không đi với chất lượng  Hai năm sau khi truyện dài   Vĩnh biệt mùa hè   của nhà văn Nguyễn Đông Thức được chuyển thể lên màn ảnh rộng bởi đạo diễn Lê Hoàng Hoa. # Sinh động, búng báng, trong sáng và “thật” đến như vậy. Chuyện cổ tích cho tuổi 17  là bộ phim Việt trước tiên chạm tới tâm hồn của tuổi mới lớn  Những năm đầu 1990, khi dòng phim thị trường bắt đầu nở rộ, đánh vào tâm lý khán giả trẻ thì đề tài học đường được khai hoang mạnh với những mối ngọn nguồn trong trẻo đặt trong bối cảnh sinh động của cuộc sống học trò

Những bộ phim trước hết như   Chom và Sa   (đạo diễn Phạm Kỳ Nam) hay một loạt phim được triển khai sau đó như   Trăng rằm   ,   Đàn chim trở về   (Nguyễn Khánh Dư – Anh Thái),   Sơn Ca trong thành phố   (Nguyễn Khánh Dư),   Nơi bình yên chim hót   (Đạo diễn Việt Linh),   Ngọn đèn trong mơ   (đạo diễn Đỗ Minh Tuấn).

Năm 2013 này, thể loại tuổi học đường được nhắc đến khá nghèo nàn với hai bộ phim là   Đi qua mùa nắng   (6 tập, về nhóm bạn lớp 12a) và   Hè không phai   (những vấp váp trải nghiệm của nhóm bạn trẻ thành phố về nông thôn). Nhưng ngoài   Chiến dịch trái tim bên phải   của đạo diễn Đào Duy Phúc đã tạo được không khí của lứa tuổi học sinh với câu chuyện đáng yêu về quan hệ giữa nhóm Bát quái lớp 10c và cô giáo Hoài An hay phần nào đó là cảm xúc trong trẻo của tình bạn, của mối ngọn ngành trong   Dành cho tháng sáu   của đạo diễn trẻ Nguyễn Hữu Tuấn thì những bộ phim còn lại không để lại dấu ấn nhiều cho khán giả yêu phim.

Năm 1994, đạo diễn Bùi Thạc Chuyên tiếp cảm hứng câu chuyện này với   12A và 4H   – bộ phim truyền hình trước nhất đi sâu vào khai khẩn những tâm lý, suy nghĩ sâu rộng và đa diện của lứa tuổi học sinh, xoay quanh câu chuyện của bốn cô bạn gái cùng vần H: Hạ, Hân, Hoa và Hằng, học chung lớp 12A

Vị đắng tình yêu   năm 1991 (đạo diễn Lê Xuân Hoàng) và   Vĩnh biệt mùa hè   năm 1992 (đạo diễn Lê Hoàng Hoa) và phần nào đó là   Nước mắt học sinh   (đạo diễn Lý Sơn, 1993) đã làm nên “cơn sốt” với khán giả thời khắc đó và là ký ức trong trẻo được lưu giữ tới nhiều đời khán giả hiện giờ.

Dành cho tháng 6  chạm vào tình cảm bạn bè cũng như xúc cảm mối ngọn nguồn    Chiến dịch trái tim bên phải   ,   9x   (tên khác:   Một chuyến đi   ),   Gió thiên đường   ,   Giải cứu thần chết   ,   Bóng ma học đường   ,   Thiên sứ 99   ,   Gia sư nữ quái   ,   Dành cho tháng 6   là những bộ phim tiếp tục vỡ hoang cuộc sống của lứa tuổi học trò ở nhiều giác độ, ý tưởng.

Tuổi học trò đáng yêu trong  Chiến dịch trái tim bên phải     Màn ảnh rộng: Ký ức Vị đắng ái tình   Sau năm 1975, khi giang sơn thống nhất, điện ảnh Việt Nam bắt đầu quan hoài hơn đến đề tài thanh thiếu niên, trong đó có lứa tuổi học đường.

Tuy thế, chẳng thể không nhắc đến những seri phim thành công được khán giả ghi nhớ như thế giới tinh nghịch với bộ ba Quý ròm, nhỏ Hạnh, Tiểu Long trong   Kính vạn hoa   (2004 - 2008); những băn khoăn thắc mắc bình thường của tuổi mới lớn trong bộ phim tương tác   Nhật ký Vàng Anh   (2006 – 2007); những ngậm ngùi sẻ chia với những cô cậu học trò nghèo ven biển trong   Gọi giấc mơ về   (2007); những dấu ấn “nhất quỷ nhì ma…” của đám học trò lớp 12A trong   Thứ ba học trò   (2008); góc nhìn khôi hài trẻ trung trong   Bộ tứ 10A8   (2009); nhìn tuổi teen qua lăng kính   Chít và Pi   hay cuộc sống của những sinh viên bắt đầu chạm ngõ cuộc đời trong   Cổng ác vàng   (2010)…    Bộ tứ 10A8  là seri phim khá thành công về lứa tuổi học trò  Sau   Cổng kim ô   năm 2010, nhiều bộ phim về tuổi học trò cũng được trình chiếu như   Hoa nắng, Cửa sổ thủy tinh, Trường nội trú, Lục lạc kì bí, Mùa hè sôi động   … nhưng không gây được hiệu ứng đủ ạnh để khán giả ghi nhớ nhiều

Thuận Nhân. Những bộ phim dài trên 30 tập bắt đầu xuất hiện, với nhiều phong cách thể loại như tương tác, sitcom vui nhộn… đề cập tới nhiều lứa tuổi, nhiều góc cạnh của lứa tuổi học đường tạo nên cuộc cạnh tranh quyết liệt về việc để lại dấu ấn trong lòng khán giả. Khác biệt hẳn với những bộ phim khô cứng khi đề cập tới lứa tuổi học trò,   Chuyện cổ tích cho tuổi 17   đã chạm đến phần tâm hồn của lứa tuổi mới lớn và giải Bông sen vàng cùng 4 giải cá nhân chủ nghĩa cho Đạo diễn, Kịch bản, Quay phim, Họa sĩ tại LHPVN lần thứ 8 là minh chứng rõ nét nhất cho điều này.