Quy tắc xuất mới thêm xứ như một chìa khóa.

Các Ngọc (thực hiện)

Nếu thay đổi nhập cảng vật liệu từ một nguồn khác có giá cao hơn để sinh sản thì giá thành sản phẩm sẽ cao, liệu có cạnh tranh được khi dự TPP? Doanh nghiệp sẽ cân nhắc khi sử dụng cùng loại nguyên vật liệu ở các nguồn khác nhau, có thể giá thành sinh sản sẽ cao, nhưng xét về thuế suất giảm thì sẽ có lợi hơn hay không. Theo như FTA được ký kết giữa Hoa Kỳ và Chile, luật lệ xuất xứ đối với mặt hàng này theo điều kiện về chuyển đổi mã số hàng hóa (CTH, CH) và hàm lượng khu vực (RVC) chẳng hạn như 30 – 35%.

Giờ, Việt Nam xuất khẩu chính yếu mặt hàng may mặc theo quy tắc xuất xứ “Yarn Forward”. Theo hiệp nghị giữa Hoa Kỳ và Chile thì hàm lượng khu vực trong sản phẩm gỗ là 35%, giày dép là 55%. Tuy nhiên, hiệp nghị TPP có những rào cản nhất thiết đối với ngành dệt may. Để tận dụng có hiệu quả ưu đãi mang tính vững bền từ hiệp định TPP, các nhà xuất khẩu cần lưu ý về môi trường ao nuôi và thức ăn cho thủy sản.

Thực tại hiện nay, nhiều địa phương rất ngại kết nạp các nhà đầu tư sợi, dệt, nhuộm. Trên cơ sở đó, các nhà xuất khẩu sẽ chọn ra phương án tốt nhất để dùng nguyên liệu truyền thống (Trung Quốc) hoặc vật liệu từ các nước thành viên TPP. Trong bốn ngành hàng Việt Nam xuất khẩu lớn là dệt may, da giầy, thủy sản, và chế biết gỗ, chúng ta đã thấy khó khăn vẫn đang ở phía trước đối với ngành may mặc; ngành da giày, thủy sản, và chế biến gỗ tương đối tiện lợi khi TPP chính thức có hiệu lực.

Các nước này là những thành viên của TPP. Nhưng ngược lại lệ luật như “Yarn Forward” hoặc RVC là những lệ luật mang tính chủ quan nhằm hạn chế hoặc khuyến khích du nhập hoặc xuất khẩu của một số chủng loại hàng hóa.

Ảnh: Lê Quang Nhật Ông Nam nhận xét, dệt may hiện là ngành được quan hoài nhất khi Việt Nam tham dự TPP, vì đây là ngành đóng góp cho kim ngạch xuất khẩu rất lớn, tạo công ăn việc làm nhiều. Theo ghi nhận, TPP có thể có quy định ân hạn ba năm để tạo bước đệm cho Việt Nam cuốn đầu tư vào ngành sản xuất sợi, vải.

Có thể lấy thí dụ này để có thể dự đoán khả năng thương thảo giữa Việt Nam và Mỹ.

Ngành sản xuất giày dép cũng tương đối thuận lợi, không khó khăn nhiều như ngành may mặc. Trong bốn ngành đã vừa phân tích thì xem ra thủy sản là ngành có thể tranh thủ cơ hội trọn hơn cả vì được từ khâu sinh sản vật liệu đến chế biến xuất khẩu.

Với ngành chế biến gỗ tương đối tiện lợi vì trong thời gian qua, các nhà sinh sản gỗ nhập khẩu rất nhiều gỗ từ Úc, New Zealand, Hoa Kỳ. Chẳng hạn về nguyên phụ liệu, đàm phán xoay quanh yêu cầu không nhập những loại bán thành phẩm thí dụ mũ giày, đế giày, các sản phẩm chưa hoàn chỉnh để làm sản phẩm hoàn chỉnh cho xuất khẩu.

Về thu hút các nhà đầu tư nước ngoài vào đầu tư vào ngành sản xuất sợi, dệt, nhuộm. Rào cản đó được biểu hiện qua lệ luật xuất xứ như quy định về nguyên vật liệu để sản xuất ra sản phẩm may mặc phải đáp ứng đề nghị từ sợi “yarn forward”, hoặc nguyên liệu để sản xuất ra sản phẩm vải dệt kim phải đáp ứng yêu cầu từ xơ “fiber forward”. Đặc biệt là ngành thủy sản, đây là ngành mà Việt Nam có thế mạnh và lề luật xuất xứ không phải là rào cản nữa, đổi lại là rào cản về an toàn vệ sinh thực phẩm.

Hiệp định Đối tác chiến lược xuyên thanh bình Dương (TPP) Thủy sản được xem là ngành có lợi thế khi Việt Nam tham gia TPP, bởi có nguồn vật liệu trong nước dồi dào.

Khi hiệp định TPP chính thức có hiệu lực với quy tắc xuất xứ có thể như vừa nêu, các doanh nghiệp có thể chọn nguồn vật liệu dệt từ đâu để đáp ứng các đề nghị của TPP? Liệu các nhà cung cấp vật liệu cho dệt may Việt Nam có chuyển di sản xuất qua Việt Nam? Để có thể tận dụng được những ưu đãi mà TPP mang lại cho ngành may mặc, các doanh nghiệp cần nắm rõ quy tắc xuất xứ để nhập nguyên liệu từ các nước thành viên TPP như Malaysia và Hoa Kỳ.

Để tạo nguồn cho ngành may mặc, đây là bài toán khó với Việt Nam hiện giờ vì can hệ đến ô nhiễm môi trường và nguồn nước cho ngành sản xuất này. Quy định về chuyển đổi mã số hàng hóa (CTH, CH) giờ được cho là luật lệ mang tính công khai, minh bạch, và không mang tính chủ quan. Luật lệ này dựa trên việc phân loại hàng hóa (HS) theo tổ chức Hải quan thế giới (WCO) và bảng phân loại HS này được áp dụng trên toàn thế giới.

Quy tắc xuất xứ như một chìa khóa, mở hoặc đóng. Ngoài dệt may, còn có những ngành sinh sản nào được xác định sẽ có lợi khi Việt Nam tham gia TPP? Theo đánh giá của một chuyên gia kinh tế, Việt Nam sẽ là nước được hưởng lợi nhiều nhất từ TPP.

Theo ông, doanh nghiệp Việt Nam nên nghĩ suy về TPP như thế nào cho xác thực để có sự chuẩn bị tốt nhất? thương lượng TPP, muốn khống chế hay không, một trong những nhân tố quan yếu nhất là quy tắc xuất xứ hàng hóa trong mở cửa thị trường hàng hóa.

Ngành dệt may, các doanh nghiệp cần phải lo nguồn nguyên liệu đầu vào thay thế cho nguồn vật liệu lâu nay phụ thuộc nhiều vào Trung Quốc, Đài Loan.